Domy kultury funkcjonujące na osiedlach ratajskich od ponad 50 lat są wizytówką Spółdzielni Mieszkaniowej „Osiedle Młodych” w Poznaniu. Z ich szerokiej oferty na Dolnym i Górnym Tarasie Rataj korzysta wielu mieszkańców niezależnie od wieku. Ale trzeba podkreślić, że takich miejsc na polskich osiedlach są setki. Wykonują pracę dla lokalnej społeczności, integrują, edukują i dostarczają rozrywki.
Ulokowane od lat na spółdzielczych osiedlach dla licznych swych odbiorców i bywalców są wręcz oczywistym elementem krajobrazu. Rozwijające się przez lata, dopasowujące do różnych potrzeb ofertę, zawsze przyjazne, otwarte i jak się okazuje niezbędne. Ale… i to już nie jest tak kolorowe, od lat są samofinansujące się, a dokładnie utrzymywane z budżetów spółdzielni mieszkaniowych.
12 kwietnia 2024 r. w Domu Kultury ,,Jędruś” na os. Armii Krajowej w Poznaniu odbyła się konferencja pn. Więcej niż mieszkać! Działalność społeczna, oświatowa i kulturalna spółdzielni mieszkaniowych. Celem spotkania w gronie przedstawicieli spółdzielców, spółdzielczych domów kultury, organizacji pozarządowych, samorządu lokalnego – urzędników i radnych, było przedyskutowanie możliwości finansowania ze środków publicznych, właśnie spółdzielczych domów kultury.
Na zaproszenie do udziału w konferencji odpowiedzieli m.in.: Waldemar Witkowski – Senator Rzeczypospolitej Polskiej , Mariusz Wiśniewski – Zastępca Prezydenta Miasta Poznania, Grzegorz Jura – Radny Miasta Poznania, Przewodniczący Komisji Kultury i Nauki Rady Miasta Poznania, Justyna Makowska – Dyrektorka Wydziału Kultury UMP, Grzegorz Okoński – Sekretarz Generalny Polskiego Towarzystwa Mieszkaniowego i Prezes Zarządu MSM „Energetyka” w Warszawie, Marcin Kostaszuk – Zastępca Dyrektorki Wydziału Kultury UMP, Małgorzata Gładysiak – Kierowniczka Domu Kultury ,,Orle Gniazdo” w Poznaniu i Wiceprezeska Stowarzyszenia „Ratajskie Centrum Kultury” oraz dr Piotr Pałka – radca prawny z Kancelarii Derc Pałka.
Wykluczenie spółdzielczych domów kultury z katalogu podmiotów, które mogą starać się o granty czy dofinansowanie, powoduje, że takie podmioty jak fundacje i stowarzyszenia starają się o publiczne fundusze, aby ostatecznie realizować projekty w spółdzielczych domach kultury. Dziś wiele projektów realizuje np. w ratajskich domach kultury Stowarzyszenie Ratajskie Centrum Kultury. Nazwa jest bardzo lokalna, bo to tu właśnie na Ratajach zostało założone, aby móc pozyskiwać fundusze z budżetu miasta. Ale również np. funduszami z Narodowego Centrum Kultury RCK może się posiłkować. Takich możliwości formalno-prawnych nie mają już natomiast spółdzielcze placówki. Jednym z rozwiązań jest zmiana przepisów prawa i o to uczestnicy konferencji chcą zabiegać. Takie podejście popierają także parlamentarzyści, radni czy urzędnicy – Z obiektów spółdzielni mieszkaniowych korzystają wszyscy. Ta codzienna misja mogłaby być współfinansowana, a ubieganie się o granty nie byłoby ograniczone np. tylko do stowarzyszeń – podkreślił w swym wystąpieniu inauguracyjnym Waldemar Witkowski, Senator RP , który widzi konieczność szukania rozwiązań prawnych dla korzystania ze środków publicznych. Mariusz Wiśniewski – Zastępca Prezydenta Miasta Poznania zaznaczył, że temat ten już wcześniej był poruszany podczas spotkań i konsultacji w Urzędzie Miasta Poznania. – Z perspektywy Miasta zmiana przepisów krajowych jest ważna i wspieranie spółdzielczych domów kultury przez środki samorządowe jest dla Miasta bardzo istotne, ale niezbędne jest pokonanie barier prawnych – dodał.
Poszukiwane są zatem i analizowane różne rozwiązania. Wsparcia finansowego mógłby spółdzielniom udzielić samorząd lokalny, ale tylko wtedy kiedy miałby do tego możliwości prawne. Warto pamiętać, że obiekty te muszą też zapłacić rachunki za ciepło, prąd, wodę, internet, wywóz śmieci czy przeglądy techniczne. Wymagają ponadto remontów czy odpowiedniego wyposażenia sal. Koszty zatem to nie tylko wynagrodzenia instruktorów czy firm organizujących całoroczny program.
Spółdzielnie mieszkaniowe są dobrym partnerem dla samorządu, bo odpowiadają za duży obszar infrastruktury w miastach, integrują społeczność lokalną, oferują możliwość rozwoju kulturalnego i edukację artystyczną dzieci, młodzieży i osób dorosłych, krzewią kulturę fizyczną. W całym kraju istnieją ośrodki większe i mniejsze, ale wszystkie potrzebują wsparcia, aby działać na wysokim poziomie. Warto zaznaczyć, że opłaty za cykliczne zajęcia i uczestnictwo np. warsztatach czy spektaklach nie są wygórowane i założeniem jest przede wszystkim dostępność również w zakresie finansowym.
Jak się okazuje codzienność domów kultury jest przekonująca. I właśnie z apelem zatytułowanym: Tak dla wspierania ze środków publicznych działalności społecznej oświatowej i kulturalnej prowadzonej przez spółdzielnie mieszkaniowe, skierowanym do władz państwowych i samorządowych, wystąpili uczestnicy konferencji.
Obecnie rozpoczął się proces przygotowywania projektów ustaw i zmian w ustawach, które te kwestie regulują. To pierwszy konkretny krok środowiska spółdzielczego i formalny ślad w formie odezwy. – Zdajemy sobie sprawę, że nie musimy przekonywać, że na spółdzielczych osiedlach wykonujemy mnóstwo dobrej i potrzebnej pracy w domach kultury. Udowodnienie tego nie jest naszym celem. Nam chodzi przede wszystkim o to, aby wyrównane zostały nasze szanse na dofinansowanie różnych działań. Utrzymanie domów kultury to obecnie zadanie wyłącznie spółdzielni mieszkaniowych. – podsumował spotkanie Ireneusz Schiller, Prezes Zarządu SM ,,Osiedle Młodych” .
Wśród głosów uczestniczek i uczestników konferencji pojawiały się wnioski, że bardzo istotne jest współdziałanie różnych instytucji i podmiotów, czyli parlamentu, samorządu i spółdzielni żywo zainteresowanych rozwiązaniem tego problemu.
Podczas konferencji uczestniczki i uczestnicy obejrzeli prezentacje spółdzielni mieszkaniowych, które prowadzą działalność kulturalną praktycznie każdego dnia. To co oferują mieszkańcom jest jednym słowem bardzo do siebie podobne. Świadczy to nie tylko o bardzo dobrej jakości tej oferty, ale także znajomości potrzeb mieszkańców.
Organizatorami konferencji byli: Polskie Towarzystwo Mieszkaniowe oraz Spółdzielnia Mieszkaniowa „Osiedle Młodych” w Poznaniu.
Tekst pochodzi z kwietniowego numeru Gazety Ratajskiej, autorstwa Wioletty Łechtańskiej-Błaszczak
Zachęcamy do zapoznania się z:
1. Apelem do władz państwowych i samorządowych
2. Podsumowaniem konferencji w Aktualnościach Ratajskich.
Relacja z konferencji dostępna jest tutaj i tutaj, a przygotowała ją Ratajska Telewizja Kablowa.
Autorka zdjęć: Weronika Jagła