Ratajska Spółdzielnia powstała 7 października 1958 r. 60 lat historii pozwoliło wykształcić fundamentalne wartości i obyczaje – wspólnego gospodarowania dużym podmiotem – Spółdzielnią, której członkowie wybierają przedstawicieli mieszkańców do organów samorządowych i która dobrze gospodaruje ich majątkiem. To miejsce, w którym tradycja i historia integrują się z młodością i nowoczesnością.
Historia w pigułce
W 1253 r. w dokumencie lokacyjnym Poznania wśród wsi książęcych przekazywanych miastu znalazły się między innymi Aratorum Campus, czyli Pole Oraczy utożsamiane z Ratajami, Piotrowo, Żegrze i Starołęka. Działały one na rzecz grodu, uzupełniając swą wytwórczością produkty ściągane w ramach danin. W przypadku wsi Rataje jej mieszkańcy zajęci byli uprawą ziemi książęcej. Wojna północna i panująca w Europie zaraza morowa spowodowały, że w pierwszych latach XVIII w. wsie podpoznańskie były prawie całkowicie zniszczone i opustoszałe. Aby je odbudować i zagospodarować, władze miasta zdecydowały, że sprowadzą rolników z Bambergu i jego okolic, którzy okazali się świetnymi gospodarzami. Po likwidacji fortyfikacji miejskich, które miały miejsce na początku XX wieku, Poznań włączył okoliczne wsie, m. in. Rataje, Żegrze i Chartowo. W 1924 r. stały się one dzielnicami stolicy Wielkopolski. II wojna światowa spowodowała, że do Poznania przybyli Bułgarzy, którzy nie mając stałego miejsca pobytu, wędrowali w poszukiwaniu najlepszych warunków do osiedlania. W Poznaniu prowadzili spółki zajmujące się głównie uprawą warzyw. Właśnie na Ratajach osiedliło się ich najwięcej, ponieważ ziemia ratajska była bardzo urodzajna. Ogrodnictwa zarządzane przez Bułgarów słynęły z okazałych kalafiorów, pomidorów, papryk i kabaczków. U schyłku lat 60-tych XX w. rozpoczął się proces wywłaszczenia i likwidacji gospodarstw na Ratajach, a w kolejnych latach na Żegrzu. Poznań kilkanaście lat po wojnie borykał się bowiem z problemami lokalowymi. Tereny zamieszkiwane dotąd przez osadników z Bambergu i bułgarskich ogrodników zostały przeznaczone pod budowę nowej dzielnicy mieszkaniowej na prawym brzegu rzeki Warty nazwanej „Ratajami”. I tak zaczęła się historia SM „Osiedle Młodych” w Poznaniu.
Rozbudowa powojennego Poznania w kierunku wschodnim skłoniła władze Poznania do zagospodarowania prawego brzegu Warty i w 1965 r. Spółdzielni powierzono budowę oraz eksploatację nowych osiedli mieszkaniowych na Ratajach w ówczesnej dzielnicy Nowe Miasto. Pierwsze budynki oddano do użytku w 1968 r. Największy „boom” inwestycyjny to lata 70-te. Wraz z budową nowych osiedli powstawały kolejne Domy Kultury. Po 1989 r. w nowych warunkach ekonomiczno-finansowych w znaczny sposób została ograniczona budowa dalszych mieszkań. Nie oznaczało to jednak przerwania zaplanowanych prac. W połowie lat 90-tych powstawały nowe, ciekawsze architektonicznie budynki. Ostatnie inwestycje budowlane Spółdzielni to bloki mieszkalne oddane do użytku w 2001 r.
Obecnie Spółdzielnia Mieszkaniowa „Osiedle Młodych” w Poznaniu jako największa tego typu instytucja w kraju zarządza terenem o powierzchni blisko 300 ha, na którym usytuowanych jest 287 budynków mieszkalnych, a w nich 30 978 mieszkań. Należy do niej blisko 39 tys. członków, a w jej zasobach mieszka ok. 65 tys. osób. SM „Osiedle Młodych” w Poznaniu to duży i znaczący fragment Poznania. Osiedlami wyodrębnionymi organizacyjnie i gospodarczo administruje 9 Kierownictw. Współczesne Rataje, Żegrze i Chartowo to rozwinięta infrastruktura, w zdecydowanej większości zagospodarowane tereny, handel, usługi, placówki oświatowe i kulturalne, ośrodki zdrowia i rozrywka.
Co w ratajskiej kulturze piszczy?
Jedną z wizytówek SM „Osiedle Młodych” jest 7 domów kultury, kilkanaście świetlic oraz klubów, wokół których skupia się i tętni życie kulturalne mieszkańców. Domy kultury oraz kluby zapraszają do udziału w różnorodnych zajęciach przygotowanych dla wszystkich grup wiekowych w zależności od zainteresowań. Profil działalności poszczególnych placówek jest też zróżnicowany. Właściwie każdy dom kultury ma swojej ofercie zajęcia: taneczne, muzyczne, artystyczne, kulturalno-oświatowe i sportowo-rekreacyjne. Organizowane są w nich także różne formy wyjazdowe, najbardziej znany to obóz letni „Gościraj” w Puszczy Noteckiej nad Jeziorem Gostomie, do którego już od ponad 40 lat zaprasza Ratajski Dom Harcerza „Skaut”. W okresie wakacyjnym dla najmłodszych mieszkańców Rataj placówki kulturalne oferują półkolonie w ramach Akcji Lato i Akcji Zima. Ratajskie placówki są organizatorem wielu wydarzeń kulturalnych – koncertów, recitali, wernisaży i spektakli, m.in.: Amatorskiego Konkursu Gwary Poznańskiej „Godejcie po naszymu”, Poznańskiego Turnieju Tańca Ulicznego „Groove Contest”, Piłkarskiej Liga Rataj, Pikniku osiedlowego „Rodzinnie na Orła Białego” oraz Międzynarodowego Dnia Teatru, Dni Rataj, „Spotkań Country” oraz koncertów finałowych WOŚP.
Remontowy zawrót głowy
Remonty na ratajskich osiedlach toczą się przez cały rok. Co wchodzi w ich zakres i w jaki sposób są finansowane? No właśnie, to dzięki gromadzonemu na osiedlach funduszowi remontowemu, powstającemu w oparciu o uiszczane opłaty za mieszkania, Spółdzielnia przeprowadza różnego rodzaju prace, m.in. roboty dekarskie, instalacyjne, elektryczne, gazowe, stolarskie, malarskie, drogowe i ogólnobudowlane. Jednak największe nakłady finansowe pochłania termomodernizacja, czyli docieplanie ścian zewnętrznych budynków, której głównym zadaniem jest zmniejszenie zapotrzebowania i zużycia energii cieplnej w blokach mieszkalnych. W zależności od potrzeb danej nieruchomości na osiedlach co roku przeprowadzone są prace związane z instalacjami: gazową, wodno-kanalizacyjną i elektryczną polegające na wymianie tzw. pionów ciepłej i zimnej wody, centralnego ogrzewania, a także wymianą wodomierzy. Spółdzielnia nie zapomina także o otoczeniu budynków – naprawie dróg osiedlowych, systematycznej konserwacji zieleni, budowie nowych placów zabaw, siłowni zewnętrznych i boisk wielofunkcyjnych.
Pasteloza jest passé
Chcąc kształtować pozytywny oraz przyjazny wizerunek instytucji, dla której opinie mieszkańców są składową podejmowanych decyzji, Spółdzielnia od kilku lat prowadzi akcję „Wybieramy projekt” – głosowanie dotyczące wyboru kolorystyki elewacji docieplanych budynków wśród ich mieszkańców. Dzięki tej inicjatywie elewacja najdłuższego budynku na terenie Spółdzielni zyskała motyw graficzny zaczerpnięty z popularnej gry komputerowej „Tetris”. Ten nienachalny, ale wyrazisty i oryginalny sposób zagospodarowania powierzchni bloku zastosowano również podczas kolejnych prac termomodernizacyjnych, proponując mieszkańcom projekt elewacji z motywem gry – „Snake”. Dzięki akcji „Wybieramy projekt” Spółdzielnia stawia na nowoczesną kolorystykę budynków, mówiąc „nie” pastelozie dba o estetykę osiedli.
Mural dla Osiedla
2 lata temu SM „Osiedle Młodych” w Poznaniu ogłosiła konkurs „Mural dla Osiedla”, którego głównym celem było pozyskanie zdjęć portretowych jej mieszkańców, a spośród wybranych wykonanie murali na ratajskich blokach. Jednocześnie główną ideą projektu stało się hasło Spółdzielni wybrane również przez mieszkańców. „Łączy pokolenia” w naturalny sposób wpisało się w charakterystykę i specyfikę Rataj – miejsca relacji społecznych przedstawicieli kilku generacji, w którym tradycja i historia spotyka się z młodością i nowoczesnością. Ku zadowoleniu Organizatorów Konkursem zainteresowali się nie tylko młodsi mieszkańcy Rataj, ale także Seniorzy. W związku z tym dzięki zdjęciom osób w różnym wieku oraz różnej płci w pełni udało się zrealizować wspomnianą ideę. Pierwszy mural na spółdzielczym bloku z wielkiej płyty powstał w 2017 roku na elewacji szczytowej budynku na os. Piastowskim 18-24, drugi natomiast na os. Rusa 1-10. Ratajskie murale wykonywane są w bardzo specyficzny i charakterystyczny sposób, w tzw. technice pikselowej, a każde zdjęcie składa się z kilku tysięcy kwadratów. Dzięki realizacji murali Spółdzielnia spełnia kilka celów: estetyczny – dbając o wizerunek zewnętrzny budynków mieszkalnych i ich otoczenia oraz przede wszystkim społeczny – „łącząc pokolenia”.